یک گام عقب ترایستاده ایم!
معضل فرونشست زمین در مناطق مختلف کشور از گرفتاری هایی هست که هر بار با بروز خطرات تازه ،
نّقل محافل علمی می شود و مجدد به صحنه رسانه و اجتماع گسترش می یابد به نحوی که درطول زمان ، نگرانی های کارشناسان به نگرانی های واقعی شهروندان تبدیل شده است! گزارش ها حکایت از آن دارد که معضل فرونشست زمین در شرایط کنونی باعث ایجاد مشکلات زیادی برای زندگی بسیاری از مردم در شهر‌های مختلف شده به طوری که در برخی از شهرها زمینه ساز کوچ مردم از آن منطقه شده است.
آمار در این زمینه هشدار دهنده است و نشانگر آن هست که بر اثر بی توجهی نهادهای ذی ربط یا بی اثر و کم اثر بودن تمهیدات ، روز به روز خطرات و صدمات فرونشست ها زیانبارتر می شود.
در این زمینه گزارش هایی ازسوی برخی کارشناسان مسوول ارایه شده که به اندازه کافی وضعیت دهشتناک اثرات این فرونشست ها را به تصویر می کشد :
“به تازگی آمار‌های مختلفی از فرونشست زمین در شهر‌های مختلف به گوش می‌رسد که همین امر خود یک زنگ خطری برای شهر‌های مختلف به شمار می‌رود که باعث شده بسیاری از مردم در شهر‌های مختلف را نگران کند. کاهش چشم گیر بارندگی در شهر‌های مختلف و از سوی دیگر مصرف بی رویه آب‌های زیر زمینی باعث شده که سریال فرونشست‌ها در مناطق و شهر‌های مختلف همچنان ادامه داشته باشد. به طوری که طبق آخرین آمار‌های اعلام شده از سوی سخنگوی صنعت آب کشور ؛ اکنون ۴۲۲ دشت کشور به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در فهرست ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته و ۳۵۹ دشت نیز در خطر فرونشست قراردارند.
براساس این گزارش ؛ آمار‌ها نشان می‌دهند مساحتی معادل ۵ درصد از خاک ایران (حدود ۸۰ هزار کیلومتر مربع) با ۳۶۰ منطقه دچار فرونشست است. نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که ایران، دومین کشور دنیا از نظر نرخ و سومین کشور از نظر مساحت فرونشست در جهان است! اتحادیه اروپا ۴ میلی‌متر فرونشست زمین در سال را طبیعی اعلام کرده است؛ اما میانگین فرونشست در ایران ۱۵ برابر نرخ اعلام شده از سوی اتحادیه اروپا است. این فرونشست ، در برخی از دشت‌ها حتی به ۳۶ سانتی‌متر رسیده است. با مقایسه این آمار‌ها به عمق فاجعه فرونشست زمین در ایران پی می‌بریم ؛ فاجعه‌ای که از دهه ۸۰ آغاز شد.
رئیس بخش زلزله نگاری مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی با بیان این که در حال حاضر بسیاری از استان‌های کشور به دلیل کمبود بارش و افزایش اضافه برداشت درگیر معضل فرو نشست شده‌اند گفت: در صورتی که دولت مانع اضافه برداشت از آب‌های زیر زمینی نشود در آینده بسیاری از شهر‌های شمالی هم درگیر این معضل خواهند شد. وی با اشاره به این که تاکنون نزدیک به ۱۴۰ میلیارد متر مکعب از منابع آب زیرزمینی کشور از دست رفته است، افزود: کاهش سطح آب زیرزمینی باعث فشرده شدن لایه‌های خاک و نشست زمین شده است، این مساله به دلیل افزایش تعداد چاه‌های آب ، که تعداد آن ها به حدود یک میلیون حلقه برآورد می‌شود ، تشدید شده است”
این که بنظر می رسد مساله فرونشست ها — که افزایش روز افزون آن نشانه است ، — و خطرات آن جدی گرفته نمی شود ، شاید مبتنی بر نظر برخی کارشناسان باشد و شاید که تامین نیازمندی های یک جامعه هشتاد ، نود میلیونی ، پذیرش این خطرات را موجه جلوه دهد ، اما این که برنامه های لازم به منظور بهره وری مناسبتر از منابع آب کشور و جلوگیری از هدر رفت آن جدی تر و گسترده تر پیش برده نمی شود ، بیشتر ناشی از کاهلی نهادهای مرتبط با این امر هست. چرخ های زنگ زده ی این نهادها قادر نیست با شتاب لازم به جلو حرکت کند تا از میزان زیان این فرونشست ها بکاهد. اگر طی همین زمان که خطرات فرونشست ها آشکارشد برنامه های مصرف بهینه منابع آب کشور کارشناسانه به جلو برده می شد ، اکنون کشور با هشدارهای قرمز متخصصان ، و سیاه روزی محتمل ساکنان مناطق درخطر روبه رو نبود. ظاهرا ما همیشه حداقل ، یک گام عقب تر ایستاده ایم!