سدشاه عباسی طبس
تکه ای ازمن ، تکه ای اززمین
مریم سادات موسوی
دیدنی های خراسان جنوبی
سرزمین کویری ایران
اگر از یک اهل سفر ، سراغ یک مقصد کمترشناخته‌شده و بکر را بگیرید ، قطعا خراسان جنوبی یکی از اولین جواب‌ها است. بازدید از جاهای دیدنی خراسان جنوبی برای هر گردشگری ، تجربه لذت‌بخشی خواهد بود. فرقی نمی‌کند که به کویر علاقه دارید یا محیطِ آباد و سرسبز ، علاقه‌مند به تاریخ هستید یا طبیعت‌گردی ؛ در هر حال ، خراسان جنوبی با دیدنی‌های متنوع و بی‌مانندش از شما به بهترین شکل استقبال می‌کند.
خراسان جنوبی کجاست؟
حدود ۲۰ سال است که خراسان جنوبی به‌عنوان یک استان مستقل وارد تقسیمات کشوری شده و استانی مرزی با مرکزیت شهر بیرجند است. خراسان جنوبی سومین استان پهناور ایران به حساب می‌آید ؛ همچنین جالب است بگوییم به‌عنوان پایتخت عناب و زعفران شناخته می‌شود و بخش عمده آن در مناطق خشک و کویری قرار دارد. از همین رو ، فصل تابستان برای سفر به این منطقه ، زمان چندان مناسبی محسوب نمی باشد و بهار و پاییز فصل‌های مناسب‌تری هستند ؛ ضمن این که در پاییز ، امکان مشاهده برداشت زعفران هم در قائن و باقی شهرهای این استان برای گردشگران وجود دارد.
وجود آثار تاریخی متعدد در شهرهای استان خراسان جنوبی ، نشان از پیشینه تاریخی و قدیمی این استان دارد. اگرچه کاوش‌های باستان‌شناسی در خراسان جنوبی از حیات چندهزارساله تمدن بشر در این منطقه حکایت دارد ، ولی عمده آثار باستانی مربوط به دوران ساسانیان و بعد از آن است. این منطقه همواره از اهمیت تاریخی و سیاسی زیادی برخوردار بوده است و سفر به آن ، برای هر ایرانگرد علاقه‌مند به تاریخ و طبیعت ، سرشار از جذابیت خواهد بود.
خراسان جنوبی پر است از جاهای دیدنی ناشناخته و بکر. تنها کافی است تا چمدان را ببندید و راهی این استان شوید. حتی اگر اطلاعات زیادی هم درباره خراسان جنوبی نداشته باشید، مطمئن باشید که با مجموعه گسترده‌ای از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی غافلگیرتان می‌کند و سفری به‌یادماندنی را برای شما به ارمغان می‌آورد. با ما تا پایان این بخش همراه باشید تا با جاهای دیدنی خراسان جنوبی بیشتر آشنا شویم.
سد شاه عباسی طبس
یکی از بناهایی که مطمئنا همه ی کسانی که به یزد سفر کرده اند درباره آن شنیده اند ، طاق شاه عباسی می باشد. بنایی که در زمره دیدنی ترین آثار تاریخی طبس قرار دارد. این سد با ۶۰ متر ارتفاع علاوه بر این که جزو قدیمی ترین و بزرگ ترین سدهای قوسی جهان است ، در رده پر رکورد ترین بنای تاریخی ایران با دارا بودن رکورد ۵۵۰ ساله بلند ترین سد جهان جای گرفته است. اگر از همه ی این عناوین بگذریم باز هم جدید ترین رکوردی که این سد دارد و در جهان هیچ سدی به پای آن نمی رسد ، این است که این سد به خاطر عرض تاج آن که حدود ۱ متر می باشد رکورد دار نازک ترین سد جهان می باشد. که تا الان هیچ سدی به این مقام دست نیافته است. در سفر به طبس و تماشای یکی از زیباترین جاهای دیدنی طبس و جاذبه های گردشگری طبس سری بزنید و از کاربرد و ساخت آن حیرت زده شوید.
قدیمی‌ترین و نازکترین سد قوسی جهان
در مسیر چشمه مر تضی علی طبس ، در بخشی از مسیر که آب چشمه به انتهای خود می‌رسد ، اثری تاریخی از عهد صفوی قرار دارد که به طاق یا سد شاه عباسی معروف است. این طاق یا سد با ۶۰ متر ارتفاع نه‌تنها لقب قدیمی‌ترین سد قوسی جهان را با خود یدک می‌کشد؛ بلکه برای ۵۵۰ سال بلندترین سد جهان بوده است. این طاق زیبا شامل بنایی آجری در فاصله بین دو کوه نزدیک به هم است که در تاج نازک یک متری آن از سنگ استفاده شده است. به‌خاطر وجود همین تاج نازک ، از این سد به‌عنوان نازکترین سد جهان یاد می‌کنند. یکی از موارد جالب درباره این طاق نحوه قرارگیری آجرهای آن است که پهنای معینی ندارد و به‌شکل شعاعی تا بدنه کوه ادامه یافته است. قسمت بالای این بند را به حالت قوسی درآورده بودند تا بتواند در بخش‌هایی که دهانه دره عریض‌تر می‌شود ، مقاومت بیشتری در مقابل فشار آب داشته باشد. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که معماران ایرانی درک درستی از مقاومت مصالح و مقاومت شکلی بناها داشته‌اند.
سد تاریخی و قوسی شگفت انگیز
وقتی به چشمه آبگرم مرتضی علی طبس می روید ، بعد از رسیدن به چشمه اصلی و یا به قول محلی ها همان حمام ، متوقف نشوید و مسیر را ادامه دهید بعد از حدودا ۱۵ دقیقه پیاده روی در مسیر خشک و خالی از آب ، به یک بنای تاریخی و بسیار شگفت انگیز خواهید رسید به نام طاق شاه عباسی ! این سد تاخیری و قوسی شکل در زمان شاه عباس ساخته شده و وظیفه کنترل سیلاب رود نهرین و ایمن نگه داشتن طبس را برعهده داشته است.
روستای کریت
[ جاذبه های طبس ]
روستای «کریت» بهشت پنهانی در منطقه کویر طبس است که در ۲۰ کیلومتری جنوب طبس ، سر راه جاده طبس – دیهوک قرار دارد. روستای کریت مرکز دهستان نخلستان از دهستان های بخش مرکزی شهرستان طبس می باشد که از شمال به خسرو آباد ، از جنوب به فهالنج ، از شرق به کوه های شتری و از غرب به دشت کویر می رسد. جمعیت این روستا حدود ۵۰۰۰ نفر است و جزء پرجمعیت ترین روستاهای دهستان نخلستان می باشد
.
مکانی که رود از کوه جاری می شود
در نزدیکی طبس ( فاصله ۲۰ کیلومتری ) در کنار جاده دیهوک – طبس ، تابلوی روستای زیبای کریت با عنوان روستای نخل و نرگس به چشم می آید. دهستان نخلستان به مرکزیت روستای کریت از دهستان های بخش مرکزی شهرستان طبس می باشد.
کریت به معنای مکانی که رود از کوه جاری می شود است. بر همین اساس درصد شیرینی آب این روستا ، قابل توجه است. روستای کریت از آب فراوان و خاک حاصلخیزی برخوردار است و کشاورزی در آن رونق ویژه ای دارد. مردم روستا در کنارکشاورزی به دامداری نیز مشغولند و زنان آن ها علاوه بر کمک به همسرانشان و خانه داری ، قالیبافی هم می کنند.
دیدار از روستای کریت طبس شما را به دنیای جدیدی ، به دل روستایی با طبیعتی ناب ، آب و هوایی پاک و ابنیه تاریخی چندین هزار ساله می برد.
در شهریور ماه سال ۱۳۵۷ با زلزله ای که رخ داد کلیه خانه های روستایی خراب شد که هنوز هم آثار آن در روستا دیده می شود و خانه های جدیدی در قسمت شمالی روستا بنا شد. مسجد قدیمی روستا ( با قدمت اوایل قرون اسلامی ) ، ۲ آب انبار که از گذشته های دور هنوز پابرجاست ، قبرهای اسپردنی ، حمام ( که قدمت آن به دوره قاجاریه و صفویه برمی گردد) و سد کریت از جمله اماکن تاریخی این روستا می باشد.
مهم ترین مکان دیدنی کریت ، سد معروف آن است ؛ سد قوسی کریت با قدمت ۱۰۰۰ ساله، قدیمی ترین سد قوسی جهان است که که از سازه پایداری تشکیل شده که حتی زلزله رخ داده هم ، روی این سد تاثیری نداشته است. سد کریت در فاصله ۲۸ کیلومتری از روستا واقع شده است.
علاوه بر ابنیه تاریخی ارزشمند آن و مردمان مهربان و مهمان نواز ، منظره زیبای درختان پر ثمر و مرغوب خرما و همچنین مزارع گل نرگس از دیدنی های روستای کریت طبس است. سبزیجات ، صیفی جات ، مزارع گل نرگس ، نخلستان های خرما ، انواع میوه ها و مرکبات ، پسته ، کنجد و پنبه از محصولات روستای کریت می باشند که در کنار گیوه ، ظروف قلم زنی و حصیر از سوغاتی های این روستا بشمارمی روند.
روستایی چسبیده به طبس
در روستای تاریخی کُریت مثل اصفهک ، بافت قدیمی و آسیب دیده از زلزله را دست نخورده حفظ و روستای جدیدی ایجاد کردند .
این روستا یک آب انبار بسیار قدیمی دارد که از زلزله سنگین جان سالم به در برده است . همچنین جاذبه دیگر این روستا قبرهای اسپردنی هستند که در مجاورت اقامتگاه بومگردی نخل و نرگس کریت واقع است همچنین یکی از مزیت های روستای کریت ، نزدیک بودن آن به طبس است . با توجه به این که تمام جاذبه های طبس در اطراف آن است و اگر قرار باشد در خارج از شهر اقامت داشته باشید برای بازدید از هر جاذبه ای باید اول از طبس عبور کنید ، این نزدیک بودن روستای کریت خیلی لذت بخش است ( فاصله کریت تا طبس حدود ۵ کیلومتر است )
همچنین در محرم و مخصوصا روز عاشورا مراسم نخل گردانی جالبی در این روستا برگزار می شود که دیدنش خالی از لطف نیست…