گردشگری و موسیقی (2)
قسمت دوم
مریم موسوی
موسیقی را نمی‌توان از گردشگری جدا کرد. به هر بهانه‌ای که سفر کنیم، لاجرم جایی با موسیقی گره می‌خوریم. در رستورانی محلی که برای صرف غذا می‌رویم، بعید نیست که موسیقی آن منطقه پخش شود. در جشن‌های مختلف هر شهر یا جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود نیز می‌توان اثرات موسیقی را دنبال کرد. هرچند تعریف شکلی از گردشگری به نام “گردشگری موسیقی” هنوز برای همه متخصصین این حوزه به عنوان شکلی مجزا از گردشگری قابل توجیه نیست، اما می‌توان گسترش روزافزون سفر به بهانه حضور در یک رویداد موسیقی را دید.
البته تمام این ماجرا به قبل از سال 2020 برمی‌گردد. زمانی که هنوز مشکل ویروس کرونا و همه‌گیری آن در جهان، ضربه مهلکش را به صنایع مختلف منجمله صنعت گردشگری نزده بود. در شرایط کنونی برنامه‌ریزی برای چنین سفرهایی با پروتکل‌های بهداشتی جهت مبارزه با شیوع این ویروس، سازگار به نظر نمی‌رسد. نه تنها سفررفتن غیر ضرور توصیه نمی‌شود، بلکه حضور جمعیت در یک مکان به هر بهانه‌ای، کاری دور از عقل محسوب می‌شود. بنابراین، سفر غیرحضوری خواه به شکل جستجوی در اینترنت و خواه به شکل مطالعه یادداشتی از جاذبه‌ها و انگیزه‌های سفر، فعلا امن‌ترین راه است.
در شماره قبل برخی از رویدادها و فستیوال‌های مشهور جهان را معرفی کردیم. بسیاری از این جشنواره‌ها به صورت سالیانه برگزار می‌شود و برخی نیز هر از گاهی در شهرها میزبان گردشگران است. نمونه‌هایی از تورهای موسیقی که خوانندگان یا گروه‌های موسیقی محلی در شهرهای مختلف اجرا می‌کنند نیز شکل دیگری از این نوع رویداد است. در این شماره نیز به برخی دیگر از فستیوال‌های معروف جهانی اشاره می‌کنیم.
جشنواره موسیقی و هنر دره کواچلا (Coachella Valley Music and Arts Festival)، یا به اختصار جشنواره کواچلا، یک جشنواره موسیقی و هنر است که سالانه در امپایر پولو کلاب در ایندیو، کالیفرنیا که در دره کواچلا در صحرای کلرادو واقع است برگزار می‌شود. این جشنواره سبک‌های مختلفی از موسیقی را در بر می‌گیرد، مانند راک، مستقل، هیپ‌هاپ، و رقص الکترونیکی. این جشنواره یکی از پردرآمدترین فستیوال‌های موسیقی در جهان است. در سال 2016، حدود 94.2 میلیون دلار درآمد کسب کرده است. این رویداد به عنوان یک جشنواره موسیقی جایگزین و مستقل در نظر گرفته شده است. هر ساله در ماه آپریل این فستیوال میزبان علاقمندانش است. در سال 2017 تعداد 594هزار نفر در این برنامه حضور داشتند.
جشنواره Sziget یکی از بزرگترین جشنواره‌های موسیقی و فرهنگی در اروپا است. این جشنواره آگوست هر سال در شمال بوداپست مجارستان ، در “جزیره قدیمی بودا” برگزار می‌شود. این جزیره با 266 هکتار واقع در رود دانوب است. در این فستیوال هر ساله بیش از 1000 اجرا طی یک هفته ارائه می‌شود.
فستیوال Sziget از یک رویداد نسبتاً کوچک دانشجویی در سال 1993شروع و سپس رشد کرده و به یکی از جشنواره‌های برجسته راک اروپا تبدیل شده است. تقریباً نیمی از کل بازدیدکنندگان از خارج از مجارستان، به ویژه از اروپای غربی هستند. در سال 2002 ، Sziget به ترانسیلوانیای رومانی نیز منشعب شد.
جشنواره Essence، معروف به “مهمانی با هدف”، یک جشنواره موسیقی سالانه است که در سال 1995 به عنوان یک رویداد یک بار به مناسبت 25 سالگی Essence، مجله ای که هدف اصلی آن زنان آفریقایی — آمریکایی بود، آغاز به کار کرد. این رویداد بزرگترین رویداد فرهنگ و موسیقی آفریقایی — آمریکایی در ایالات متحده شده است. محلی که به عنوان Essence Fest شناخته می‌شود، از سال 1995 در نیواورلئان، لوئیزیانا واقع بوده است. این جشنواره هم چنین در دوربان، آفریقای جنوبی در سال 2016 برگزار شد. در این جشنواره هنرمندان به طور همزمان در یک صحنه اصلی ونیز چهار مرحله فوق‌العاده که فقط در اتاق ایستاده هستند، اجرا دارند.
جشنواره جاز و میراث نیواورلئان (The New Orleans Jazz & Heritage Festival )، که اغلب به عنوان جشنواره جاز شناخته می‌شود ، جشن سالانه موسیقی و فرهنگ نیواورلئان و لوئیزیانا است. اصطلاح “جشن جاز” هم چنین به روزهای پیرامون جشنواره و نمایش‌های فراوان در کلوپ‌های شبانه بدون همکاری نیو اورلئان که در آخر هفته های جشنواره برنامه ریزی شده است اشاره دارد.
این جشنواره یکی از قدیمی‌ترین انواع گردهمایی‌هابه بهانه موسیقی است. این جشنواره نیز به فرهنگ آفریقایی — آمریکایی اشاره دارد. هر ساله در ماه آوریل شاهد این رویداد هستیم. در سال 2016، حدود 425هزار نفر در این جشنواره شرکت کردند.
کارناوال الکتریک دیزی(Electric Daisy Carnival)، معروف به EDC، بزرگترین جشنواره موسیقی رقص الکترونیکی در آمریکای شمالی است. این رویداد در پیست اتومبیل‌رانی لاسوگاس و اورلاندو برگزار می شودوبا هدف استفاده از موسیقی و هنر برای الهام بخشیدن به افراد ایجاد شده است. علاوه بر موسیقی، تماشاچیان روبناهای سه بعدی، محیط‌های رنگارنگ در تاریکی و گیاهان و جانوران پر از LED را تجربه می‌کنند. هدف در نهایت این است که EDC محلی باشد که افراد بتوانند در آن، از داخل و خارج از زمین رقص به یکدیگر متصل شوند.
از زمان تأسیس آن ، سایر رویدادهای EDC در سایر ایالت ها و خارج از کشور ایالات متحده، از جمله مکزیک، پورتوریکو، انگلیس، برزیل، ژاپن و هند برگزار شده است. در حال حاضر ، EDC سالانه در اورلاندو ، چین و مکزیک همراه با رویداد اصلی لاسوگاس برگزار می‌شود. در سال 2017، EDC برنده جایزه جشنواره سال در جوایز موسیقی الکترونیک شد. این جشنواره هر ساله در ماه جون اجرا می‌شود.
رویدادهای موسیقی تنها مختص کشورهای غربی نیست. در تمام جهان و بهانه‌های مختلف می‌توان شاهد این نوع برنامه‌ها بود. ایران نیز از این امر مستثنی نیست.
جشنواره موسیقی فجر یکی از این جشنواره‌هاست که در ایران به صورت سالیانه برگزار می‌شود. علاوه بر گروه‌های موسیقی داخلی، از برخی کشورهای همسایه و حتی دورتر هم افرادی برای شرکت و اجرای برنامه در این جشنواره حاضر می‌شوند. جشنواره موسیقی فجر در سال ۱۳۶۴ فعالیت خود را با عنوان «جشنواره سرود و آهنگ‌های انقلابی» آغاز کرد. بعد از 4 سال نام این رویداد موسیقی به عنوان کنونی تغییر پیدا کرد.
رویداد فستیوال کوچه، جشنواره‌ای است که در 1396 در بوشهر برگزار شد. این فستیوال در کوچه‌ها، کافه‌ها و خیابان‌های شهر بوشهر توسط گروه‌های مختلف به خصوص گروه‌های محلی به اجرای برنامه می‌پردازد. هم چنین در سال 2018، این فستیوال در بمبئی هندوستان نیز برنامه داشت. این شکل از فستیوال موسیقی، خلاقیت جدیدی در ایران بود که در همان سال اول هم با استقبال فراوانی روبه‌رو شد. فستیوال دوم قرار بود که در اسفند سال 98 برگزار شود. متاسفانه به علت شیوع ویروس کرونا این برنامه که از دو ماه قبل در بین علاقمندان موسیقی شور و هیجانی ایجاد کرده بود لغو شد.