گردشگری در کما
سید ابوالقاسم موسوی
مدیر مسوول
معیارپرس – هفته گردشگری هم از آن هفته‌هایی است که گر چه در آغاز شوری به پامی گرد لیک به تدریج به یک هفته با مراسم خشک و شعارهایی که تقریبا تا سال بعد فرصت تحقق پیدا نمی‌کنند تبدیل شده است. در آن آغاز، هفته گردشگری بیشتر شبیه به جشن‌های عمومی برگزار می‌شد که ظاهرا به آفت دچار شد و جایش را به هفته هایی داد که نقش مردم در آن کمرنگ‌تر و نقش رسمی‌ها پر رنگ تر شده است. با این وصف، برگزاری این هفته همیشه بهانه‌ای هست تا مسایل و مشکلات این صنعتِ بالقوه درآمدزا، مطرح شود و کارشناسان راهکارهایی را برای رونق آن ارائه دهند.
این که ایران جزء قطب‌های گردشگری دنیا محسوب می شود جای هیچ شک و شبهه‌ای ندارد؛ این که کشورهای همسایه مانند امارات و ترکیه و اخیرا هم ارمنستان سال هاست که با برنامه ریزی در تلاش هستند تا بتوانند سیل گردشگران خارجی به ویژه ایرانی‌ها را به سوی کشورهای خود بکشند هم جای سوال و تردید ندارد اما نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که چرا با وجود داشتن این همه پتانسیل گردشگری، ایران نتوانسته در توسعه صنعت گردشگری موفق باشد.
توجه کشورها به صنعت گردشگری و درک آن‌ها از اهمیت این صنعت برای درآمدزایی، بسیاری از کشورها را به سمت ایجاد پایه ها و الزام‌های این صنعت سوق داده است؛ به گونه‌ای که بسیاری از دولت ها ایجاد و رونق جاذبه های گردشگری و فراهم آوردن امکانات رفاهی برای گردشگران را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
آمارها نشانگر آن هست که در همین دوران کرونازده جهان،ترکیه در سال۲۰۲۱ بالغ بر ۲۴ میلیارددلار از صنعت گردشگری درآمد بدست آورده است و در سالجاری نیز امارات فقط در یک نیمه از سال،حدود ۵ میلیارد دلار درآمد صنعت گردشگری اش شده است!
بر اساس آمار سازمان گردشگری جهانی، ایران از نقطه نظر ورود گردشگر در مقایسه با کل جهان مقام صدم را داراست، درحالی که از نقطه نظر جاذبه های طبیعی و مصنوعی دارای رتبه دهم است.
آمار، گویا نشان دهنده سهم بسیار اندک ایران ازدرآمد جهانی گردشگری به رغم جاذبه‌های بسیار بالای آن است و شواهد نشان می‌دهد که گردشگری ما هنوز نتوانسته سهم بازار شایسته خود را به دست آورد و این امر نه به دلیل فقدان جاذبه‌های طبیعی یا آثار باستانی و یا شرایط آب وهوایی است بلکه صرفاً محصول بینش مدیریت و نرم افزار موجود در این صنعت است. این در حالی است که ایران با برخورداری از منابع سرشار محیطی و بهره گیری از پشتوانه تاریخی — تمدنی و فرهنگی چند هزار ساله از قابلیت ویژه ای برای توسعه صنعت گردشگری برخوردار است، اما به لحاظ شکوفایی این کارکردها، نتوانسته جایگاه درخور توجهی را کسب کند. زیرا، به نظربرخی ازکارشناسان، اقتصاد تک محصولی متکی بر درآمدهای نفتی، مانع از توجه به این بخش از اقتصاد در کشور شده است. موفقیت در صنعت گردشگری علاوه بر توسعه زیر ساخت‌های ضروری، مستلزم افزایش عوامل ترغیب‌کننده و کاهش عوامل بازدارنده قصد گردشگران برای سفر به یک مقصد برای گردشگری است.
بنظر می رسد قبل از این که برای زیر ساخت‌های مادی چون احداث هتل، جاده و… اقدام شود، لازم است یک کار جدی فرهنگی صورت گیرد و تصمیمات شجاعانه ای در زمینه آماده سازی فرهنگی برای ورود گردشگر، هم برای مردم و هم برای تصمیم‌سازان، اتخاذ شود.
حال که درپی حوادث تلخ اخیر، رییس جمهور با توجه به امر مغفول مانده “کرسی‌های آزاداندیشی”، باب تشکیل مراکزی را برای نقد مسایل کشور باز کردند،چه بهتر که که موانع و مسایل فرهنگی — اجتماعی صنعت گردشگری هم دراین حیطه‌ها مورد توجه قرار گیرد شاید که دردی ازدردهای این بخش کاهش یابد و گره‌ای ازگر ه‌های آن باز شود.