گردشگری جهان؛همچنان دورازرونق!
مریم سادات موسوی
نتیجه مطالعه دو نهاد سازمان ملل که تابستان امسال منتشر شده میگوید ؛صنعت توریسم در جهان، به غیر از چند کشور غربی، امسال هم در رکود باقی خواهد بود.
تخمین زده شده این رکود خسارتی بین ۱۷۰۰ تا ۲۴۰۰ میلیارد دلار برای صنعت گردشگری در جهان به همراه داشته باشد.
این گزارش میگوید انتظار نمیرود صنعت توریسم تا سال ۲۰۲۳ میلادی به طور کامل به وضعیت پیش از همهگیری کرونا برسد.
سازمان ملل در گزارش تحقیقی خود، واکسیناسیون و گواهی سلامت عاری بودن از کرونا را از عوامل کلیدی احیای اعتماد در جذب گردشگران خارجی برشمرده است؛ این سیاست بسیاری از کشورها از جمله جزایر کوچک توریستی است که تا حد زیادی اقتصاد آنها به توریسم وابسته است.
گزارش منتشر شده توسط سازمان جهانی گردشگری و دفتر کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متذکرمی شود؛ در سال ۲۰۲۰ میلادی ورود مسافران خارجی در مقایسه با دوران پیش از همهگیری کرونا در سال ۲۰۱۹ حدود ۷۳ درصد افت داشت.
رالف پیترز، از نهاد کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل به خبرگزاری رویترز گفته است چشمانداز امسال هم چندان “بهتر نیست.” او گفته: “سه ماهه اول امسال هم بد بود و مسافرت های زیادی انجام نمیشود.”
آقای پیترز با اشاره به افزایش واکسیناسیون گفته است: “انتظار میرود در نیمه دوم سال (۲۰۲۱) حداقل برای آمریکای شمالی و اروپا تا حدی شاهد بهبود باشیم.”
شیوع موج های جدید و ظهور گونههای جدید کرونا و در پی آن محدودیتهای کشورهای مختلف، سفرهای خارجی را برای بسیاری از مسافران سخت و در مواردی ناممکن کرده است.
گزارش اخیر سه سناریو برای صنعت توریسم در سال ۲۰۲۱ ترسیم کرده که بر اساس آن ها تخمین زده شده صنعت توریسم در جهان بین ۶۳ — ۷۵ درصد در مقایسه با دوران پیش از همهگیری کرونا افت داشته باشد.
نماینده دفتر تجارت و توسعه سازمان ملل گفته است: “در توریسم جهانی ما به ۳۰ سال قبل برگشتهایم؛ دهه هشتاد. معیشت بسیاری در خطر است.”
در حالی که انتظار میرفت با افزایش واکسیناسیون و کاهش موارد به ابتلا به کرونا در جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی صنعت گردشگری امسال جان تازهای بگیرد، این گزارش به نوعی ناامید کننده است ودرکل چشم اندازبهتری نیزبرای سال۲۰۲۲مشاهده نمی شود!
درهمین رابطه به گزارش هایی ازگردشگری تایلندوکشورمان به عنوان نمونه می پردازیم:در تازهترین نمونه خسارت های به بار آمده به دلیل همهگیری کرونا، بیش از ۵۵۰ هزار نفر در تایلند که در صنعت گردشگری این کشور مشغول به فعالیت بودهاند در سه ماهه دوم سال جاری میلادی(۲۰۲۱) شغل خود را از دست دادهاند.
اقتصاد تایلند هم مانند بسیاری دیگر تا حد زیادی به درآمد حاصل از توریسم متکی است واین کشور هم اکنون با موج جدیدکووید۱۹روبه روست.
شورای توریسم تایلند گفته است شیوع کرونا در این کشور باعث بسته شدن موقتی حدود ۳۶ درصد کسب و کارهای مرتبط با گردشگری شد و حدود ۴ درصد این مشاغل هم به صورت دائمی بسته شدهاند.
شورای توریسم تایلند در گزارش خود به یک نظرسنجی اشاره کرده که نتایج آن نشان میدهد در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱ اعتماد به صنعت توریسم با کاهش تاریخی مواجه شده است.
بر اساس این نظرسنجی، در فصل اول سال جاری میلادی ۲۰ درصد هتلها اشغال بودند که حالا این رقم به ۱۰ درصد کاهش یافته است.
در سال ۲۰۱۹ میلادی حدود ۴۰ میلیون مسافر خارجی به این کشور سفر کردند و تخمین زده شده که این تعداد امسال فقط درصدی از این تعداد را شامل شود
از آغاز شیوع همهگیری کرونا بیش از ۲ میلیون نفر در این کشور که در صنعت توریسم فعالیت داشتند، شغل خود را از دست دادهاند؛ این رقم شامل ۴۰۰ هزار نفر در سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ است.
تایلند خودراآماده پذیرایی ازمسافران خارجی که واکسن زدهاند به جزیره پوکت کرده است؛ پروژهای آزمایشی که این کشور امیدوار است اجرای آن به افزایش ورود گردشگران خارجی منجر شود.
تایلند یکی از مقاصد عمده گردشگری برای مسافران ایرانی در سال های اخیر بوده؛ این کشور البته از ماه آوریل و با شدت گرفتن همهگیری ۱۰ روز قرنطینه را برای مسافرانی که گواهی منفی تست کرونا ندارند را معرفی کرد.
رئیس شورای توریسم تایلند گفته است: “بیشتر اپراتورهای توریسم فقط برای ۶ ماه پول نقد دارند؛ اگر این همهگیری مهار نشود و وضعیت اقتصادی بهبود نیابد، کسب و کارهای بیشتری بسته خواهند شد.”
کابینه تایلند اخیرا موافقت کرده که بانک های دولتی بازپرداخت وام مشتریان را به تعویق بیاندازند؛ هدف از این اقدام کمک به شهروندان و کسب و کارهای کوچکی که است که متاثر از پیامدهای اقتصادی کرونا شدهاند.
دولت این کشور هم چنین با کمک ۲۳۴ میلیون دلاری به کارگران و کارمندانی که متاثر از محدودیتهای جدید مرتبط با کرونا شدهاند موافقت کرده است.
درایران نیزوضع ازاین هم بدتراست!بنابر اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران، با شیوع کرونا نزدیک به ۱۳ هزار راهنمای گردشگری در ایران شغل خود را از دست دادهاند.
ولی تیموری، معاون وقت گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفته است: “ما با گروهی از مشاغل مواجهیم که بیشتر از ۶ ماه است معیشت و اشتغالشان تحت تاثیر تحولات و حوادث کشور قرار گرفته و با شیوع ویروس کرونا هم رسما بیکار شدهاند و بیمه هم ندارند.”
همزمان دولت قبل با درخواست وزارت میراث فرهنگی و گردشگری برای اختصاص ۳۸۰۰ میلیارد تومان برای جبران خسارات ناشی از شیوع کرونا و آسیب به کسب و کارهای مرتبط با صنعت گردشگری موافقت نکرده و وام ۱۲ درصدی را جایگزین آن کرده است.آقای تیموری درباره جزئیات تسهیلات بخش گردشگری گفته “۱۶ میلیون تومان وام به ازای هر شغل اختصاص مییابد.” نرخ سود این تسهیلات ۱۲ درصد اعلام شده که دوره بازپرداخت آن دو سال است.
به گفته آقای تیموری “اگر یک هتل و یا دفتر خدمات مسافرتی ۲۰ نفر شاغل بیمهای داشته باشد، به ازای هر نفر ۱۶ میلیون تومان تسهیلات تخصیص مییابد.”
دولت پیشتر گفته بود ۷۵ هزار میلیارد تومان برای جبران خسارت کل کسب و کارهای آسیب دیده درنظر گرفته است که گردشگری هم بخشی از آن است.
بعضی از فعالان بخش های آسیب دیده در بخش های مرتبط با گردشگری وام ۱۲ درصدی را مشکلزا توصیف کردهاند چون به گفته آن ها این وام بر بدهی آن ها خواهد افزود.
وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت)، بخش های مرتبط با گردشگری را از جمله مشاغلی تشخیص داده که بیشترین آسیب را از کرونا دیدهاند؛ دولت ایران گردشگری را مشمول بعضی تخفیفها نظیر حذف مالیات برای سه ماه کرده است.بسیاری از فعالان گردشگری تسهیلات دولت را با توجه به حجم خسارات، کافی نمیدانند.
کاهش ۹۴ درصدی ورود گردشگر خارجی، تعطیلی تاسیسات گردشگری، بیکاری و خانهنشینی راهنمایان سفر، زیان بیش از ۲۲هزارمیلیارد تومانی صنعت گردشگری در سال ۹۹، میراثی بود که کرونا برای ثبت در تاریخ صنعت گردشگری ایران بر جای گذاشت.
سال گذشته که به نوروز نزدیک میشدیم، هیچکس باور نمیکرد ویروس کرونا این میهمان ناخوانده قرار است هم چنان در شهرهای ما جا خوش کند، کرونا آرام آرام آمد، کوچهبهکوچه، شهربهشهر به هر جایی که دلش میخواست سر زد و نفر به نفر را جان گرفت.
سال ۱۳۹۹ سال سختی برای گردشگری ایران بود؛ در سالی که گذشت حوزه خدمات سفر و گردشگری در میان صنایع مختلف بیشترین آسیب را از شیوع و همهگیری ویروس کرونا دید، آمار جهانی نشان میدهد سفرهای بینالمللی در منطقه آسیا حدود ۸۲ درصد کاهش داشته است؛ در ایران نیز با توجه به سختگیریها و محدودیتهای کرونایی حدود ۹۴ درصد سفرهای بینالمللی کاهش پیدا کرد.
این در حالی بود که یک سال قبل از کرونا (۲۰۱۹) بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر در سطح جهانی سفر کردند و حدود ۱.۵ تریلیون دلار گردش مالی در صنعت گردشگری ایجاد شد، صنعتی که برای صدرنشینی در صنایع پول ساز جهان چهار سال تا سال ۲۰۲۵ را هدفگذاری کرده بود به یکباره به شرایط ۲۰ سال قبل خود بازگشت.
طی ۱۰ سال گذشته رشد صنعت گردشگری افزایش پیدا کرد و از هر پنج شغل جدیدی که ایجاد شد یک شغل آن مربوط به صنعت گردشگری است؛ طبق آمار ۱۰,۵ درصد GDP دنیا به حوزه سفر و گردشگری اختصاص داشت؛ در حالی که رشد اقتصاد جهانی قبل از کرونا ۲.۵ درصد بوده، صنعت گردشگری رشد ۳.۵ درصدی را ثبت کرد، در حقیقت سرعت رشد گردشگری از سایر حوزههای اقتصادی، یک درصد سریعتر بوده است.
اگر چه ورود گردشگر در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۲ رشد دو برابری را نشان میدهد و سال ۹۸ رکورد ورودی ۸میلیون و ۶۶۰ هزار گردشگر ثبت شد، اما شیوع کرونا علاوه بر وارد کردن خسارتی در حدود ۲۲هزار میلیارد تومان کاهش بیش از ۹۰درصد ورودی را ایجاد کرد. با نگاهی به آمار ۷ماه سال ۱۳۹۹، در مهرماه حدود ۷۰هزار گردشگر وارد ایران شدند، در صورتی که در مدت مشابه سال گذشته حدود ۸۹۳هزار نفر به ایران سفر کرده بودند.
آمار نشان میدهد کمترین تعداد ورود گردشگر با ثبت ورود ۱۹هزار و ۳۴ گردشگر مربوط به فروردین ۱۳۹۹ است؛ روندی که در ماه های پس از آن با بیش بسیار ملایم کمی افزایشی شد اما هیچ گاه به رکوردهای ۶ ماه اول سال ۱۳۹۸ نرسید؛
اگر چه کرونا درآمد گردشگری را متوقف کرده است، اما سرمایهگذاری در بخش گردشگری متوقف نشد و طرحهای حوزه گردشگری و صنایعدستی رونمایی و به بهرهبرداری رسید؛ به طوری که درحال حاضربیش از ۲۲۰۰ طرح زیرساخت گردشگری در داخل کشور در حال احداث است، این طرحها نشان میدهد استقبال سرمایهگذاران داخلی به سمت گردشگری افزایش یافته و با چشماندازی که برای صنعت گردشگری در ۱۰ سال آینده ترسیم شده، روند پرشتابی برای شناسایی ظرفیتها و مقاصد جدید گردشگری و مشارکت عمومی شکل گرفته است.