هابل یک سبدتخم مرغ رنگی پیداکرد
یک جرعه ازجهان دانش
[گزارش ازپژوهش های تازه]
بهارسادات موسوی
هابل یک سبد تخم مرغ رنگی کیهانی پیدا کرد
برنامه «اولیس» بزرگترین عملیات هابل است که تاکنون انجام شده و اکنون که مشاهدات آن به پایان رسیده، دانشمندان میتوانند در گنجینهای از دادهها غوطهور شوند.
در ماه دسامبر سال ۲۰۲۳، تلسکوپ فضایی هابل بزرگترین برنامه خود را از زمان پرتاب در سال ۱۹۹۰ تکمیل کرد. با این برنامه، هابل رصد ۵۰۰ ستاره واحد را در طول سه سال به پایان رساند و دانشمندان اکنون آماده هستند تا در دریایی از دادهها غواصی کنند.
به نقل از اسپیس، بررسی جامع تلسکوپ هابل، اولیس (ULLYSES) نامیده میشود. اپراتورهای اولیس هابل را تنها تلسکوپ فعالی میدانستند که قادر به انجام چنین تلاش پیشگامانهای است. این دادهها محققان را برای دهههای آینده مشغول نگه میدارد، زیرا درک تازهای در مورد شکلگیری ستارهها، تکامل ستارهها و تأثیر ستارهها بر محیط اطراف ارائه میدهد.
جولیا رومن — دووال (Julia Roman — Duval)، رهبر تیم پیادهسازی اولیس در تلسکوپ فضایی میگوید: من معتقدم پروژه اولیس دگرگونکننده خواهد بود و بر اخترفیزیک به طور کلی، از سیارات فراخورشیدی گرفته تا اثرات ستارههای پرجرم بر تکامل کهکشانها تا درک اولیهترین مراحل تکامل جهان تاثیر میگذارد. موسسه علوم (STScI) در بالتیمور مریلند در بیانیهای اعلام کرده است که جدا از اهداف خاص این برنامه، دادههای ستارهای همچنین میتوانند در حوزههای اخترفیزیک به روشهایی استفاده شوند که ما هنوز نمیتوانیم تصور کنیم.
تیم اولیس ابتدا از هابل برای مطالعه ۲۲۰ ستاره استفاده کردند و سپس آرشیو این تلسکوپ فضایی را برای بازیابی مشاهدات از ۲۷۵ ستاره دیگر جستجو کردند. محققان همچنین دادههای مربوط به ستارگان را با دادههای تعداد زیادی تلسکوپ فضایی دیگر و رصدخانههای زمینی ترکیب کردند.
مجموعه دادهی تکمیل شدهی اولیس از طیفهای ستارهای تشکیل شده است که حاوی اطلاعاتی در مورد دمای هر ستاره، ترکیب شیمیایی و سرعت چرخش آن هستند. برای تیم اولیس ستارههای آبی، ستارههایی فوقگرم و عظیم هستند که میتوانند میلیونها برابر درخشانتر از خورشید ما شوند. این ستارگانِ سوزان در نور فرابنفش به شدت میدرخشند، به این معنی که هابل به راحتی میتواند آن ها را تشخیص دهد.
ستارههای آبی پرجرم با سرعت زیاد مراحل زندگی خود را طی میکنند و در جوانی میمیرند و فلزاتی را در فضا رها میکنند. فلزات اصطلاحی است که ستارهشناسان برای توصیف عناصر سنگینتر از هیدروژن و هلیوم از آن استفاده میکنند. هیدروژن و هلیوم عناصری هستند که ستارگان در ابتدای زندگی خود بیشتر از آن ها ساخته میشدند.
طیف ستارهای ستارگان آبی پرجرم میتواند جزئیاتی را در مورد سرعت بادهای ستارهای قدرتمندی که از آن ها به بیرون منتشر میشود، آشکار کند.
پس از انفجار ستارگان عظیم به شکل انفجارهای ابرنواختری، این بادهای ستارهای عناصری را که آن ستارگان ساختهاند در فضا پراکنده میکنند. سپس این عناصر در سراسر کیهان پراکنده میشوند و بنابراین، درک این بادها گام بزرگی در جهت درک نحوه توزیع کهکشانی عناصر سنگین خواهد بود که به بلوکهای سازنده نسل بعدی ستارگان و سیارات تبدیل میشوند. آن عناصر ممکن است در نهایت به اساسی برای حیات در جهان نیز تبدیل شوند.
به دلیل این فرآیند پراکندگی، هر نسل ستارهای بعدی دارای غلظت بیشتری از فلزات نسبت به نسل قبلی خود است. هنگامی که اکثر اتمهای جهان هیدروژن و کمی هلیوم بودند، اولین نسل از ستارگان «فقیر از فلز» در نظر گرفته میشدند، در حالی که نسلهای بعدی ستارگان، از جمله خورشید، «غنی از فلز» هستند.
اولیس و هابل ستارگان آبی را در کهکشانهای نزدیک به کهکشان راه شیری هدف قرار دادند که به نظر میرسد کمبود فلز دارند. بنابراین، این ستارگان میتوانند بهعنوان گزینهای از اولین ستارگان عمل کنند و به دانشمندان کمک کنند تا ستارههایی را که در جهان اولیه وجود داشتهاند و اکنون فراتر از محدودهای هستند که به راحتی بتوانیم جزئیات عمیق آن ها را ببینیم، بررسی کنند.
در انتهای دیگر طیف رنگی و اندازه، پروژه اولیس همچنین بر ستارگان جوانی متمرکز شد که سردتر، کوچکتر و قرمزتر از خورشید هستند. این ستارگان همچنین نزدیکتر به خانه، در مناطق ستارهزای فعال کهکشان راه شیری قرار داشتند.
این ستارههای قرمز جوان در طول سالهای شکلگیری خود، با جمعآوری جرم از صفحات گاز و غباری که آن ها را پوشانده بود، با انتشار نور پرانرژی فرابنفش و پرتو ایکس، در منظومههای خود آشفتگی ایجاد کردند. این امر بر صفحات تشکیلدهنده سیارهها در اطراف این ستارهها و قابل سکونت بودن آن ها تاثیر میگذاشت.
مشاهدات هابل میتواند به دانشمندان کمک کند تا فرآیندهایی را که توسط آن ها این ستارگان جوان ماده را از محیط اطراف خود جمع میکنند، درک کنند. شروع این فرآیند ستاره جوان را به یک ستاره تمام عیار تبدیل میکند.
مطالعه این کاوش به طور بالقوه میتواند به دانشمندان کمک کند تا بهتر درک کنند که کدام منظومهها برای جستجوی حیات مناسبتر هستند.
گرافن عملکرد الیاف کربنی را ارتقاء داد
شرکت میتو متریال سلوشنز (MITO Material Solutions) با شرکت وارتگا (Vartega) وارد همکاری مشترک شد. وارتگا که تولیدکننده انواع کامپوزیتهای الیاف کربنی بازیافت شده است، قرار است از گرافن میتو متریال استفاده کند.
شرکت وارتگا، گرافن مایع میتو متریال سلوشنز را در محصولات Fenix Fiber EasyFeed خود گنجانیده است که اکنون به عنوان Fenix Fiber+ ارائه میشود. این محصولات تقویتشده با گرافن، عملکرد عالی را با مواد بازیافتی دارند. تولید الیاف کربنی از نظر مصرف انرژی بسیار انرژیبر بوده و از این رو نیاز به اصلاح فرآیند تولید آن است. معمولا الیاف کربنی از فیبر پیشساز پلی آکریلونیتریل (PAN) ساخته میشود که در دماهای بالا کشیده و گرم شده است تا ابتدا اکسید شود و سپس به مواد کربنی تبدیل شوند. ایجاد این دماهای بالا که وابسته به سوختهای فسیلی است، به این معناست که این فرآیند تولید گاز گلخانهای میکند. از این رو شرکت وارتگا با اصلاح فرآیند به دنبال کاهش مصرف انرژی است. الیاف کربنی تولید شده توسط شرکت وارتگا ۹۵ درصد انرژی کمتر نسبت به روشهای رایج دارد. شرکت میتو متریال سلوشنز افزودنیهایی را توسعه داده و تولید میکند که تولیدکنندگان پلیمر را قادر میسازد تا عملکرد محصولات خود را ارتقا دهند. نام تجاری آن MITO E-Go بوده که یک افزودنی مبتنی بر گرافن است که به کامپوزیتهای تقویت شده با فیبر اضافه شده و بهبود میزان ترموپلاستیک، دوام، انعطافپذیری، عملکرد و پایداری را در محصول نهایی افزایش میدهد.
گرافن مایع میتو متریال سلوشنز یک محلول آبی مبتنی بر گرافن است در آن گرافن دارای گروههای عاملی بوده و همین گروههای عاملی موجب پخش شدن بهتر گرافن در محلول آبی میشود. در نتیجه محلول آبی حاوی گرافن را میتوان در فرآیندهای مختلف نظیر پوششها و آمولیسیونها استفاده کرد. مشتریان اصلی شرکت وارتگا تولیدکنندگان ترکیبات ترموپلاستیک هستند.
تیم میتو متریال سلوشنز برای اطمینان از این که الیاف کربن و افزودنی گرافن با هم به خوبی ترکیب میشوند، چندین فرمولاسیون و گروههای عاملی را مورد بررسی قرار داده و در نهایت افزودنی مناسب را ارائه کردند. شرکت متیو متریال سلوشنز در نهایت فرمولاسیون مورد نظر خود را به شرکت وارتگا ارسال کرد تا مورد آزمایش قرار گیرد که نتایج از عملکرد صحیح این فرمولاسیون خبر داد. بررسیها نشان میدهد که الیاف تولید شده ۵۰ درصد بهبود در کشیدگی و ۳۷ درصد بهبود در سختی در برابر ضربه را تجربه میکند.
کاوشگر ناسا از هلی کوپتر مریخی عکس گرفت
کاوشگر استقامت تصاویری از هلی کوپتر مریخی نبوغ را ثبت کرده که دلیل زمین گیر شدن ابزار را نشان می دهد.
به گزارش اسپیس، نبوغ، هلی کوپتر ۱.۸ کیلوگرمی ناسا که همراه کاوشگر استقامت به مریخ سفر کرده بود در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۴ میلادی به دلیل فرود سخت، زمین گیر شد. مشاهدات جدید کاوشگر استقامت نشاندهنده میزان سختی فرود این ابزار و دلیل از کارافتادن آن است.
کارشناسان هم اکنون می دانند طی فرود ۱۸ ژانویه حداقل نوک یکی از ۴ تیغه هلی کوپتر شکسته زیرا سلفی هلی کوپتر که اندک زمانی بعد از فرود ارسال شد، این امر را به طور واضح نشان داد.
به گفته اعضای تیم پروژه، این خسارت به تنهایی برای پایان دادن به عملیات های پرواز نبوغ روی مریخ کافی بود. هلی کوپترها باید به طور کامل متوازن باشند تا بتوانند پرواز را حفظ کنند و از بین رفتن بخشی از روتور نبوغ ، تعادل آن را بهم می زند.
اما به نظر می رسد پهپاد ناسا چیزی فراتر از آن را از دست داده است. تصاویر جدید کاوشگر استقامت که با دوربینSuperCam گرفته شده، حاکی از آن است که حداقل یکی از ۴ تیغه پروانه نبوغ به طور کامل از بین رفته است.
نبوغ و کاوشگر استقامت، در فوریه ۲۰۲۱ میلادی روی دهانه Jezero مریخ فرود آمدند. این هلی کوپتر از دل کاوشگر بیرون آن و نخستین ماموریت خود یعنی یک پرواز ۵ دقیقه ای را انجام داد. هلی کوپتر مریخی ناسا پس از انجام موفقیت آمیز این عملیات، ماموریت خود را امتداد داد و طی آن به عنوان پیشاهنگی برای ماموریت های جستجوی حیات و جمع آوری نمونه استقامت فعالیت کرد.
این هلی کوپتر ۶۷ پرواز عملیاتی بر فراز مریخ انجام داد که از سوی آزمایشگاه JPLناسا در جنوب کالیفرنیا هدایت می شد.
آخرین پرواز آن برفراز یک منطقه شنی بود که هیچ صخره یا ویژگی برجسته دیگری که هلی کوپتر از آن ها برای ناوبری استفاده می کند، در آن وجود نداشت. نبوغ نتوانست درست فرود بیاید و تیغه های پروانه آن که با سرعت می چرخیدند با زمین برخورد کردند.
هوش مصنوعی ایلان ماسک عکسها را تفسیر میکند
چت بات هوش مصنوعی xAI که توسط ایلان ماسک بنیانگذاری شده و رقیبی برای چت جی پی تی شرکت اوپن ای آی به حساب می آید،نخستین نسخه از «گورک»(Gork) را معرفی کرده که قادر به پردازش اطلاعات بصری است.
به گزارش انگجت، گورک ۱.۵V نخستین نسل از مدل هوش مصنوعی چند وجهی است که نه تنها قادر به پردازش متن است بلکه می تواند اسناد، نمودار، چارت ها، اسکرین شات ها و عکس ها را پردازش کند.
xAI در بیانیه ای چند نمونه از قابلیت های این هوش مصنوعی با کاربرد در محیط واقعی را نشان داد. به عنوان مثال می توان عکسی از یک نمودار گردشی را به گورک نشان داد و از آن خواست تا محتوا را به کد پایتون ترجمه کند، سیستم را وادار کرد براساس یک نقاشی داستانی بنویسد و حتی یادداشتی را که برای فرد غیرقابل درک است، توضیح دهد.
نسخه جدید گوگل در حالی عرضه شده که شرکت چند هفته قبل از گورک ۱.۵ رونمایی کرد. این مدل برای بهبود کدنویسی و محاسبات ریاضی نسبت به نسخه های پیشین توسعه یافته بود و می توانست متون طولانی تر را پردازش کند تا به این ترتیب اطلاعات را از منابع بیشتری کنترل کند و به درک بهتری از جستجوهای مخصوص برسد.
حمایت یک میلیاردی از کسب و کارهای دارای سطح فناوری ۳ و بالاتر
دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک گفت: این ستاد آمادگی دارد تا از کسب و کارهای آنلاین دارای TRLسطح ۳ یا بالاتر و مبتنی بر هوش مصنوعی تا سقف یک میلیارد تومان حمایت کند.
به گزارش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، بهروز مینایی در هجدهمین رویداد رقابت های استارتاپی دانشگاه علم و صنعت ایران، با بیان این که دانشگاه ها نقش مهمی در رشد و توسعه کسب و کارهای استارتاپی دارند، اظهار داشت: باید فضای کارآفرینی دانشگاهی توسعه یابد.
دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک گفت: این ستاد آمادگی دارد تا از کسب و کارهای آنلاین دارای TRLسطح ۳ یا بالاتر و مبتنی بر هوش مصنوعی تا سقف یک میلیارد تومان حمایت کند.
رویداد رقابت های استارتاپی با حضور بنیان گذاران استارتاپ ها، دانشجویان و علاقه مندان به کسب و کار با هدف شناسایی شرکت های خلاق، در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد.
دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک، جمعی از اساتید دانشکده های برق، کامپیوتر و مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران، برخی از مدیران فعال پژوهشی دانشگاه، مهدی مقیمی مدیر دفتر همکاری های علمی، صنعتی و فناوری دانشگاه علم و صنعت، علیرضا رضایی مدیر فن بازار البرز و عضو هیات علمی دانشگاه تهران و نوری مدیر خانه خلاق و نوآوری ایلسا از جمله شرکت کنندگان و سخنرانان در این رویداد بودند.
