ناله از تارو پود جان (وضعیت نابسامان فرش دست بافت)
سید ابوالقاسم موسوی
مدیر مسوول
معیارپرس – هنر – صنعت فرش ایران انگاری دچار بیماری مزمن ازدست دادن بازار است. تقریبا هر از گاهی ازدست اندرکاران این بخش اعلام هشداری نسبت به وضعیت اسفبار بازار داخلی و خارجی فرش دست بافت ایران شنیده می‌شود که البته گله‌مندی از بی‌توجهی مسوولان ذی‌ربط هم چاشنی آن هست. اگر بخواهیم انصاف رارعایت کنیم گهی گاه نیز وعده‌هایی ازسوی مسوولان مربوطه داده می‌شود و کارهایی هم صورت می‌گیرد که گذر زمان نشان می‌دهد چندان هم برای این صنف سودمند نبوده است وگرنه نباید شاهد شِکوِه‌ی مجدد دست‌اندرکاران این هنر – صنعت باشیم.
اخیرا، رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف در گفتگوی رسانه‌ای مطالب دردآوری را بیان کرده است که توجه به بخش‌هایی از آن، نشان می‌دهد چرا و چگونه هنر چند هزار ساله مردم ایران که هزاران نفر نیز از قِبَلِ آن ارتزاق می‌کرده‌اند، در مسیر نابودی حرکت می‌کند!
توجه فرمایید:
[ • مسعود سپهرزاد از رکود ۸۰ درصدی در بازار فرش دستباف خبر داد و گفت: فرش دستباف یک کالای صادراتی است و نوسان‌های اخیر نرخ ارز بر میزان فروش ما تاثیر مستقیم گذاشته است.
• وی با بیان این که ۷۰ درصد از مواد اولیه بافت فرش دستباف وارداتی است، گفت: بازار شناور شده است و فروشندگان نمی‌توانند خریداران را قانع کنند که روزانه قیمت فرش تغییر می‌کند. در این بازار فروشنده نیز تمایلی برای فروش کالا ندارد.
• سپهرزاد با اشاره به افزایش ۱۰ درصدی مالیات در هر سال، تصریح کرد: سازمان امور مالیاتی به رکود حاکم بر بازار توجه ندارد و فقط می‌خواهد که از مودیان مالیات دریافت کند. مالیات‌ستانی به یک منبع بزرگ برای درآمد دولت تبدیل شده است.
• وی در پاسخ به این پرسش که به چه علت بازار خود را در بازارهای خارجی از دست دادیم، اذعان کرد: عدم تبلیغ برای فرش ایرانی در بازارهای خارجی باعث شده است نتوانیم محصول خود را در بازارهای جهانی عرضه کنیم؛ فرش، شناسنامه ایران است و اقلام دیگر صادراتی ما مانند پسته و زعفران به کشورهای دیگر مانند اسپانیا می‌روند و بعد از فرآوری و بسته‌بندی، به نام آن کشور عرضه می‌شوند اما فرش را نمی‌توانند بسته‌بندی و با نام کشور خود عرضه کنند از این‌رو شرایط بازار ما اینگونه است.
• رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف از کپی کردن نقشه‌های فرش دستباف توسط تولیدکنندگان فرش ماشینی انتقاد کرد و افزود: چرا در ۱۰ سال گذشته تعداد تولیدکنندگان فرش ماشینی در ایران زیاد شده است چرا که آن‌ها از رانت استفاده می‌کنند؛ غرفه‌داران فرش ماشینی در نمایشگاه اخیر ۷۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان برای تزیین غرفه هزینه کردند آیا آن‌ها این میزان درآمد دارند؟ بدون تردید پاسخ منفی است و آن‌ها از رانت دولتی و ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کردند.
• این فعال صنفی با انتقاد از عملکرد وزارت صمت در زمینه صادرات فرش، گفت: در دیداری که فعالان بازار با وزیر صمت داشتند من به این نکته اشاره کردم که وزارت صمت علاقه‌ای به فرش دستباف ندارد و خط قرمز بر این صنعت کشیده است؛ چراکه اقدامی برای حل مشکلات این صنعت انجام نمی‌دهد. صادرات فرش دستباف از سالیانه ۲ میلیارد دلار در دهه ۷۰ به ۵۶ میلیون دلار رسیده است.]
این سخنان بسیارگویاست. گرچه بخشی از آن‌ها، ویروس‌هایی است که به جان سایر تولیدات کشورافتاده اما برخی نیزخاص و شگفت‌انگیز هست. مثلا؛۷۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز فرش دست بافت — یعنی هنر– صنعت چند هزارساله — “وارداتی” است!
یا، طی سال‌های اخیرکارخانه‌های فرش ماشینی — که وابستگی‌اش به بیرون مرزها اظهرمن الشمس است، مانند قارچ رشدکرده‌اند و از رانت ارزارزان نیز سود می‌برند!
البته دردورانی که که دولت به ارزنیازمبرم دارد صادرات فرش ازکسب دو میلیارد دلار درآمد محروم شده و صادرات این محصول ارزشمند به ۵۶میلیون دلار رسیده !این دیگر وانفسای تازه ایست!