مشاهده مارپیچی دردل شیرکوچک

یک جرعه ازجهان دانش

[ گزارش ازپژوهش های تازه ] بهارسادات موسوی

تلسکوپ فضایی هابل یک کهکشان مارپیچی خیره کننده را مشاهده کرده است که در دل «شیر کوچک» می‌درخشد.

تلسکوپ فضایی هابل به تازگی از مدار پایین زمین، یک پرتره پیچیده از کهکشان ان‌جی‌سی ۳۴۳۰(NGC ۳۴۳۰) — که یک کهکشان مارپیچی کلاسیک در فاصله ۱۰۰ میلیون سال نوری از زمین است را ، در صورت فلکی شیر کوچک مشاهده کرده است.

به نقل از اسپیس، این کهکشان به خودی خود یک مارپیچ خیره کننده از گاز و غبار است که در خطوط ضخیمی که در اطراف مرکز آن می‌چرخند، شکل گرفته است. لکه‌های آبی روشنی که در میان این بازوها دیده می‌شود، مناطقی را نشان می‌دهد که ستارگان جدید در آن شکل می‌گیرند. نقاط نارنجی که در بالا و پایین تصویر دیده می‌شوند، کهکشان‌های پس زمینه دوردست را در پشت کهکشان ان‌جی‌سی ۳۴۳۰ نشان می‌دهند.

درست خارج از ساختار اصلی این کهکشان، چندین کهکشان همسایه دیگر در آن سوی قاب این تصویر قرار دارند. در بیانیه اخیر ناسا آمده است که یکی از آن ها در واقع به اندازه کافی نزدیک است که تأثیر گرانشی آن جرقه‌ای از تشکیل ستاره در ان‌جی‌سی ۳۳۰ زده است.

هر دو کهکشان ان‌جی‌سی و کهکشان راه شیری کهکشان‌های مارپیچی هستند، اما کهکشان خانه ما چیزی دارد که آن را متمایز می‌کند. کهکشان راه شیری یک کهکشان مارپیچی میله‌ای است، دسته‌بندی که به ساختار متراکم و بیضی شکل ستارگان قدیمی که در قلب کهکشان ما قرار دارند، اشاره دارد.
از سوی دیگر، ان‌جی‌سی‌ ۳۴۳۰ به یک کهکشان مارپیچی «کلاسیک» یا «عادی» تبدیل شده است که فاقد میله مرکزی متراکم از ستارگان باستانی است، اما همچنان بازوهای مارپیچی واضح و متمایزی دارد.

مارپیچ کلاسیک، مارپیچ میله‌ای، و انواع دیگر شکل‌های کهکشان، عدسی‌شکل، بیضوی و نامنظم، به اوایل دهه ۱۹۰۰ برمی‌گردد، زمانی که مطالعه کهکشان‌ها هنوز در مراحل اولیه بود.

شکل متمایز این کهکشان حتی ممکن است الهام بخش ستاره‌شناس ادوین هابل بوده باشد تا از آن برای تعریف طبقه‌بندی کهکشان‌ها استفاده کند. در مقاله‌ای در سال ۱۹۱۶، این اخترشناس حدود ۴۰۰ کهکشان را بر اساس ظاهرشان گروه‌بندی کرد: مارپیچی، مارپیچی میله‌ای، عدسی شکل، بیضی یا نامنظم. این توپولوژی ساده‌ای بود که اساس طرح‌های مدرن مورد استفاده امروزی را تشکیل داد.

مطالعه دیگری در اواخر دهه ۱۹۹۰ نشان داد که ان‌جی‌سی ۳۴۳۰ نشانه‌های واضحی از برهمکنش‌های جزر و مدی با کهکشان همسایه را نشان می‌دهد.

مانند سایر تصاویری که هابل به خانه فرستاده، شاید تصور این که چنین نماهای پیچیده‌ای از کیهان توسط تلسکوپی که درست بالای جو زمین معلق است، ثبت شده باشد، سخت باشد. این تلسکوپ فضایی ناسا از زمان پرتابش در سال ۱۹۹۰، سه دهه است که در فاصله حدود ۳۲۰ مایل (۵۱۵ کیلومتر) بالای سطح سیاره ما کار می‌کند.

عمر این تلسکوپ پس از این که از حالت سه ژیروسکوپی به حالت یک ژیروسکوپی تغییر حالت داد، افزایش یافت. در سال ۲۰۱۱ زمانی که شاتل فضایی بازنشسته شد، دانشمندان توانایی سرویس دهی به این تلسکوپ را از دست دادند.

هفته گذشته، یک هیات مستقل متشکل از هشت متخصص ، سه راه ممکن برای ادامه عملیات هابل در حالی که به بودجه برنامه‌ریزی شده ناسا پایبند بود را به ناسا معرفی کردند. کاهش بودجه برای برنامه‌های نظارت عمومی، کاهش تعداد حالت‌های ابزارها، یا در سخت‌ترین حالت، حذف پنج مورد از ۹ ابزار هابل، از جمله قابلیت‌های مادون قرمز مواردی بودند که به آن ها اشاره شد. تلسکوپ فضایی جیمز وب می‌تواند حداقل تا حدی مورد دوم را پوشش دهد.

مشاهده مارپیچی در دل شیر کوچک