سیاستگذاری رسانه ای

بخش چهارم
دکترحجت الله عباسی

سیاستگذاران رسانه ای بیشترین دست کاری در افکار عمومی را از طریق تعیین خط مشی، رسالت، اهداف و ماموریت های رسانه ای به سرانجام می رسانند.
نهاد رسانه، مرجع بالادستی سیاست های اصلی رسانه ای است. قوای اصلی و نخبگان حاکم بر هر کشور که کنترل جامعه و قدرت اصلی را در دست دارند، سیاست های رسانه های جریان اصلی را مطابق منافع خود تعیین می کنند. آن ها معین می کنند که چه تفکرات و اندیشه هایی می توانند از دروازه رسانه ها عبور کنند و یا در پشت دروازه ها در انتظار دسترسی بمانند. آن ها تعیین کننده مرزهای آزادی عقاید و اندیشه ها هستند.
رسانه ها دارای منش ها و روش هایی هستند. منش های گوناگون موجب ظهور گونه گونی روزنامه نگاری مکتوب، صوتی و تصویری و چندرسانه ای است. سیاست های اصلی رسانه ها با گرفتن رنگ ایدئولوژی (سرمایه داری، کمونیستی، مذهبی و سایر) سوگیری شده و در چارچوب همان ایدئولوژی تعریف می شوند.
منش رسانه ای مبین اهداف، ارزش ها و هنجارهای رسانه ای است. آزادی گرایی، توسعه بخشی، مسوولیت اجتماعی، مشارکت دموکراتیک، اقتدارگرایی و کمونیسم هنجارهای رسانه ای مرسوم هستند. روش ها نیز به چهارچوب موضوعی فعالیت های رسانه ها مانند فعالیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی اتلاق می شوند.
رسانه های عمومی معمولا زیر نظر گروهی از سیاستگذاران حاکم فعالیت می کنند. سیاست گذاری کلان دایر بر اهداف، خط مشی و رئوس کلی فعالیت توسط دولت ها و قوای حاکم بر هر کشور تعیین می شوند و سیاستگذاری خرد در درون رسانه ها سامان می یابد.
سیاستگذاری در رسانه های سنتی و اجتماعی متفاوت است.در رسانه های جدید، نقش دولت ها در سیاستگذاری رسانه ای تضعیف شده و دامنه مانور آن ها محدود شده است.
افشاگری هایی که در رسانه ها مرسوم هست و در ایام انتخابات ها به اوج می رسد. دستکاری در فرایند انتخابات از طریق تقویت جریان های همسو و از طریق تکرار نقاط قوت و تضعیف جریان های رقیب از طریق تکرار نقاط ضعف، از جمله دستکاری در افکار عمومی است.
اصول اصلی سیاستگذاری رسانه ای که توسط فریدمن مطرح شده مثلث آزادی، منافع عمومی و تکثرگرایی هستند. تکثر رسانه ای دو وجه درونی و بیرونی دارد. وجه درونی دایر بر به رسمیت شناختن دیدگاه های متفاوت در درون رسانه عمومی و وجه بیرونی، صدور اجازه فعالیت برای رسانه های با دیدگاه های متفاوت در عرصه عمومی است.
اگر در رسانه های عمومی تنها افکار و اندیشه های گروه های محدودی از جامعه بازتاب داده می شوند و به جای منافع عمومی از منافع جناح و گروه های خاصی محافظت می شود. اگر تنوع دیدگاه ها و تکثر سلیقه ها در رسانه عمومی به رسمیت شناخته نشده است.به طور یقین در پشت درهایی که این چنین بسته نگهداشته شده است، دستکاری در افکار عمومی در اوج جریان دارد.